HOME

 

Fotografie: Tomek Whitfield

De afdeling vakdidactiek Kunsttheorie van het landelijk expertisecentrum Mens- en Maatschappijvakken stelt zich ten doel de kwaliteit van het onderwijs in de kunsttheorie te verbeteren. Ze doet dat door het ontwikkelen, bijeenbrengen, delen en toepassen van vakdidactische kennis gericht op kunstanalyse, kunstgeschiedenis, kunst algemeen, CKV en museumeducatie. Het expertisecentrum kunsttheorie werkt aan vakdidactische producten, organiseert trainingen (die samen een leergang vormen) en geeft advies. De primaire doelgroepen zijn: lerarenopleidingen in de kunsttheorie en docenten in de kunsttheorie van het voortgezet onderwijs. Op deze website kunt u een overzicht van onze producten en diensten vinden. Kijk voor actuele informatie onder Nieuws.

Vanuit het expertisecentrum-kunsttheorie hebben we samengewerkt met: UvA Mastercourses, het Stedelijk Museum, het Rijksmuseum en het Van Gogh Museum. Daarnaast werken we samen met de VNK-e, het Gemeentemuseum Den Haag, de KU Leuven, Lustwarande Tilburg.

dr. Marie-Thérèse van de Kamp, Projectleider Expertisecentrum kunsttheorie, Vakdidacticus, ILO UvA
Jelle de Vrijer MA,Vakdidacticus Kunsttheorie, ILO UvA
Niels Nannes MA, Vakdidacticus Kunsttheorie, UU en VNK-e bestuurslid
info@expertisecentrum-kunsttheorie.nl

Meegewerkt aan producten op deze website hebben: Willemien Cuijpers MA, zij heeft veel van de activerende werkvormen ontwikkeld.
En verder: Anne Marie van der Vlies MA, Karen Wisselaar MA evenals (oud)studenten van de ILO UvA.

NIEUWS

NIEUW/ACTUEEL:

EXAMENBESPIEGELINGEN KUAVWO 2025 en KUAHAVO 2025. Ook dit jaar maken we met ons team van docenten-experts weer de examenbespiegelingen voor de kua examens (1e tijdvak) van vwo en havo. We zullen hier op deze plek aangeven wanneer ze verzonden zijn. DE VWO EXAMENBESPIEGELINGEN ZIJN VERZONDEN OP WO 21 MEI ROND 16.15u. OOK DE HAVO EXAMENBESPIEGELINGEN ZIJN OF WORDEN NU VERZONDEN (= DI 13.45u) LET OP: ER ZAT EEN VERKEERDE LINK NAAR 2024 IN, VERVANG IN JE BROWSER HET GETAL IN 2025 EN DAN KUN JE DE JUISTE VERSIE OPENEN, EEN NIEUWE NIEUWSBRIEF KOMT ERAAN. Dan heb je nog ca. 1 of 2 dagen om de antwoorden van jouw kandidaten met de examenbespiegelingen na te kijken voordat de examens naar de tweede corrector verstuurd moeten zijn (zie daartoe het schema met het advies van de VO raad ). Wil je jouw 2e corrector attenderen op de examenbespiegelingen? Dat kan, verwijs dan naar deze website en geef aan dat deze zich tijdig moet inschrijven op de nieuwsbrief (zie menu, en dan onderaan) – d.w.z. uiterlijk dinsdag 20 mei voor de vwo bespiegelingen en dinsdag 27 mei voor de havo bespiegelingen. Stuur ons aub geen mail met verzoeken om in te schrijven want dat kun je alleen zelf. Wij zullen heel druk zijn met het samenstellen van de examenbespiegelingen, alvast bedankt voor jullie begrip en wij wensen jullie kandidaten heel veel succes met de examens en jullie met het nakijken!

ARBOS – TOUCHING TREES. Lustwarande had ook in 2024 weer een expositie in de Oude Warande in Tilburg. Deze expositie is getiteld ‘ARBOS ‘. Arbos: Met de grote nadruk op materialiteit die momenteel in de hedendaagse kunst waarneembaar is, worden klassieke materialen als klei, textiel en steen door de huidige generatie kunstenaars heronderzocht. Deze materialen zijn niet meer weg te denken uit de postmediale praktijken van de jongste garde. En nu volgt het oudste beeldhouwmateriaal, hout. Hout, kern van bomen, een combinatie van kooldioxide, zonlicht en mineralen, is een van de meest universele materialen in de kunst. Niet alleen is hout het oudste materiaal maar door de eeuwen heen ook het meest gebruikte materiaal in de kunst. Onze voorouders bouwden een half miljoen jaar geleden al met hout, zo publiceerde afgelopen september het gerenommeerde tijdschrift Nature. In de geschiedenis van de mensheid is hout een primair materiaal, dat in vrijwel alle culturen gebruikt werd voor de productie van gereedschappen, gebruiksvoorwerpen, meubels en voor de expressie van devotie. Het oudste houten beeld, het Idool van Shigir, een totem van bijna drie meter hoog, is 11.000 jaar oud, tweemaal ouder dan Stonehenge en de piramides in Egypte. In de Griekse mythologie was de boom het symbool van vruchtbaarheid, maar ook de brenger van vuur, de goddelijke vonk. Als je op hout wreef vlamde de vonk op waarmee je offervuren ontstak. De macht van de goden huisde in de boom.[…] Zie ook de website van Lustwarande. Bij deze expositie is weer een ‘kunstkaart’ gemaakt, dit keer alweer nr. 7 uit de reeks. De titel van het kunsteducatieproject is TOUCHING TREES en gaat over het hergebruik, het heronderzoek en de herwaardering van hout als materiaal in de kunst. Leerlingen oriënteren zich op zowel de kunstenaars die meedoen aan ARBOS als op het materiaal hout en de functie en betekenis ervan in de beeldende kunst, aan de hand van een aantal korte opdrachten. Zij maken eveneens een eindwerk van afvalhout/bestaande houten producten, met als titel TOUCHING TREES . Meer info en bestellen via: https://www.lustwarande.org/winkel/educatie

EXAMENBESPIEGELINGEN: We krijgen alweer volop mails of we ook dit jaar de examenbespiegelingen maken. Dat gaan we inderdaad weer doen. We hebben de examenbespiegelingen KUA VWO 2024 verzonden op wo 22 mei om 15.15u, en We hebben de  havo examenbespiegelingen woensdag 29 mei verzonden (tussen 16u en 16.15u – er kan wel een vertraging op zitten zo lijkt het, dus even geduld) . Voor havo geldt verder nog: op 30 mei de wolfscores invoeren en op 3 juni moet het werk bij de 2e corrector binnen zijn. Als je jezelf voor de nieuwsbrief inschrijft (zie het menu van deze website, onderaan – en nee, dat hoeft echt niet ieder jaar opnieuw zoals sommige collega’s meenden), dan ontvang je de examenbespiegelingen in je mailbox. We geven hier aan wanneer de examenbespiegelingen verzonden zijn, kijk dan aub eerst in je spam/ongewenste mailbox, omdat we het als een bcc versturen. Graag begrip voor het gegeven dat we met een kleine groep hieraan werken, allemaal ook docenten die zelf nakijken (en het dus druk hebben), alvast bedankt!

EARTHEATERS – SHAPESHIFTERS : Lustwarande heeft ook in 2023 weer een expositie in de Oude Warande in Tilburg. Deze expositie is getiteld ‘Eartheaters‘ deze duurt nog tot 22-10-2023. Eartheaters verwijst naar de toenemende neiging de planeet niet meer langer genadeloos te exploiteren maar ons te zetten naar en te voeden met het ritme van de aarde. De expositie Eartheaters onderzoekt de herbezinning op de verstoorde verhouding van de mens met de planeet en hoe kunst de wetenschap zou kunnen inzetten om het tij te keren. De mens is dan niet langer het middelpunt, maar is een onderdeel van een complex systeem dat zowel uit levende onderdelen (mensen, dieren, planten) en niet-levende onderdelen (aarde, water, steen, vuur, gas, temperatuur en digitale data) bestaat. De grenzen tussen natuur en cultuur, levend en niet-levend zijn vervaagd en er heeft een vermenging plaatsgevonden.

Bij deze expositie is weer een A4 full-colour kunstblad ontwikkeld, met als titel ‘Shapeshifters‘. De centrale vraag aan leerlingen bij de eindopdracht is: aan welke vernieuwende, grensverleggende, hybride levensvorm (shapeshifter) is er volgens jou behoefte, die zou kunnen bijdragen aan de oplossing voor de verstoorde verhouding met de aarde? Meer info en bestellen van het kunstblad via: https://www.lustwarande.org/winkel/educatie/shapeshifters 

VERHAAL VERFILMEN – Deze filmles kan bij CKV gebruikt worden maar ook bij Kunst Beeldend of als actieve les bij Kunst Algemeen. Onze ervaringen met leerlingen zijn positief: we merken dat ze het maar wat stoer vinden om meteen in filmjargon te kunnen praten: dat ze een crash-zoom of een whip-pan gebruikt hebben en zo. De les maakt gebruik van ‘flipping the classroom’, leerlingen bestuderen voorafgaand aan de les informatie over film en bekijken filmpjes op youtube. Daarna kunnen zij – na een korte herhaling door de docent – meteen aan de slag. Werkt heel goed als voorbereidende les voor film analyseren.

EXAMENBESPIEGELINGEN KUA: Ook dit jaar maken we met het docententeam weer examenbespiegelingen:
KUAVWO examenbespiegelingen zijn inmiddels op maandag 22 mei rond 8u (ochtend) verzonden!
KUAHAVO examenbespiegelingen zijn inmiddels op maandag 29 mei rond 10u (ochtend) verzonden!

INTERACTIEVE ONLINE ONTDEKKINGSTOCHT OVER VERMEER: In het Rijksmuseum opent voorjaar 2023 de grote Vermeer tentoonstelling. Maar nu is er al online materiaal beschikbaar om zelf op ontdekkingstocht uit te gaan: https://www.rijksmuseum.nl/nl/johannes-vermeer

HET SCHEEPVAARTMUSEUM – DURF TE ONTDEKKEN: VR-JOURNEY OP JE MOBIEL. Het scheepvaartmuseum heeft een mooie online mogelijkheid om op ontdekkingsreis te gaan. Ze hebben een VR-ontdekkingsreis ontwikkeld, die leerlingen via hun mobiel kunnen ondernemen: https://youtu.be/lqpoAhYRNy8 En daarnaast ontwikkelde de NTR samen met het Scheepvaartmuseum nog deze fantastische VR mogelijkheid om de VOC en WIC van alle kanten te bekijken: https://schooltv.nl/video/de-voc-en-wic-van-alle-kanten/

NTR – INTERACTIEVE SCHOOLPLATEN: De NTR heeft fantastisch online materiaal ontwikkeld. Zo hebben zij een VR mogelijkheid om de VOC en WIC van alle kanten te bekijken:  https://schooltv.nl/video/de-voc-en-wic-van-alle-kanten/   maar eerder werd ook al de interactieve schoolplaat over film gemaakt: https://www.ntr.nl/html/micrio/schooltv/watkijkjenou/ en een interactieve schoolplaat over muziekgenres: https://www.ntr.nl/html/micrio/schooltv/musiconthemap/ en over de Nachtwacht: https://www.ntr.nl/html/micrio/schooltv/denachtwacht/ Meer info over deze interactieve schoolplaten: https://schooltv.nl/ (en dan zoeken op schoolplaat).

QUEST FOR SOLACE – Nieuw educatief project van Lustwarande bij de expositie GODHEAD. Lustwarande brengt met zijn educatieve producten hedendaagse kunst op een aantrekkelijke manier onder de aandacht van leerlingen in het primair onderwijs en het voortgezet onderwijs. De beeldende kunstprojecten van Lustwarande spelen in op de tijdsgeest. Het didactische concept van de educatieve producten wordt hierop afgestemd. Voor het voortgezet onderwijs werkt Lustwarande voor de ontwikkeling en toetsing van de ideeën aan de praktijk samen met een vakdocent en leerlingen van het Theresialyceum in Tilburg. De producten zijn altijd zowel actief, receptief als reflectief. Het kunstblad: Educatieve producten voor het voortgezet onderwijs, die aansluiten bij het actuele programma van Lustwarande, hebben de vorm van een kunstblad – een dubbelzijdig full colour bedrukt 400 grams A4 – waarop de thema’s van de expositie nader uitgewerkt worden. Op de voorzijde van het kunstblad wordt achtergrondinformatie gegeven over de thema’s die in de  actuele expositie aan bod komen.
Op de achterzijde worden er korte opdrachten bij de thema’s aangereikt. Deze opdrachten zijn bedoeld als inspiratie voor de eindopdracht. In het kader van GODHEAD  Idols in Times of Crisis is het kunstblad Quest for Solace ontwikkeld en is te bestellen in onze webwinkel. Quest for Solace is de vijfde uitgave in de reeks. Quest for Solace: De expositie GODHEAD – Idols in Times of Crisis (2022)  onderzoekt de kracht van hedendaagse figuratieve en abstracte sculptuur als idool. Het idool is wereldwijd door de mens ontwikkeld om mythe en geloof in menselijke vorm uit te drukken.  Deze objecten komen we tegen als religieuze sculptuur, standbeeld, monument, totem, amulet of talisman. Vooral in tijden van crisis en rampspoed, wanneer de mens zijn kwetsbaarheid voelt, blijkt de heilzame kracht en werking van idolen het sterkste. Op dit moment leven we in een wereld waarin grote vraagstukken strijden om onze aandacht: wat is mijn/onze identiteit? Hoe verhouden we ons onderling, tot de natuur en de Aarde, nu er een groeiend besef is dat de Aarde kwetsbaar is en haar bronnen eindig lijken te zijn? Deze vraagstukken maken dat er een hernieuwde aandacht is voor beelden die ons hoop, kracht en moed kunnen geven. Meer info ? Kijk op https://www.lustwarande.org/winkel/educatie/quest-for-solace 

NIEUWS OVER DE HAVO EN VWO EXAMENBESPIEGELINGEN 2022: We gaan vanuit het Expertisecentrum Kunsttheorie wederom proberen de examenbespiegelingen te maken.

Op deze homepage kunt u lezen wanneer de examenbespiegelingen verzonden zijn. Mailt u ons aub niet vanwege de drukte. Leest u onderstaande info aub even door:

1. U kunt uzelf aanmelden voor de examenbespiegelingen via het aanmelden voor de nieuwsbrief. Let op: u hoeft zich dus niet ieder jaar opnieuw in te schrijven, dit is een misvatting. Als u uzelf met het juiste mailadres (!) ingeschreven hebt, en u hebt uzelf tussentijds niet uitgeschreven dan ontvangt u de nieuwsbrief met daarin de link naar de examenbespiegelingen. Schrijft u zich aub op tijd in (d.w.z. uiterlijk op de dag van de examens).
2. Omdat we de nieuwsbrief via een bcc versturen, weten we dat de nieuwsbrief in de SPAM/ongewenste mail terecht kan komen. Checkt u daarom aub zelf goed of u de nieuwsbrief in de SPAM/ongewenste mailbox hebt ontvangen voordat u ons – in deze drukke tijd – mailt. Bij voorbaat dank.
3. Op deze plek (homepage) zullen we aangeven wanneer we de examenbespiegelingen verstuurd hebben. We werken – als docenten en lerarenopleiders – onder grote tijdsdruk, we vragen daarom uw begrip voor het tijdstip waarop we de bespiegelingen gereed kunnen hebben. We houden de data in de gaten waarop u de werken van uw leerlingen uiterlijk moet versturen naar de tweede corrector, maar kunnen de examenbespiegelingen niet heel snel na de examens gereed hebben omdat we er zorgvuldig aan werken.

TAXONOMIEEN: Bij de doorlopende leerlijn hybride kunsteducatie hebben we kunst taxonomieën gepubliceerd (voor het bepalen van affectieve, sensomotorische, cognitieve, creatieve, metacognitieve en sociale leerdoelen). Dr Simon Paul Atkinson is op een vergelijkbare manier aan het denken/werken geweest aan verschillende taxonomieën: zie zijn website. Daarop zie je taxonomieën voor affectieve leerdoelen; cognitieve leerdoelen; psychomotorische leerdoelen; metacognitieve leerdoelen en interpersoonlijke leerdoelen. Bij deze taxonomieën geef hij uitleg over hoe je daarmee als docent kunt werken. In dit artikel is meer te lezen over de achtergronden: Atkinson, S. P. (2013) Taxonomy Circles: Visualizing the possibilities of intended learning outcomesOpens in a new window. BPP Working Papers. London: BPP University College.

ICT EN ONLINE LEREN: op de website hebben we een nieuwe tab ‘ICT‘ en twee subtabs met ‘online leren‘ en ‘weblinks‘ met heel veel digitale mogelijkheden voor uw CKV en kunst lessen in deze tijd van leren op afstand. (alle links zijn geactualiseerd dd. 20-01-2021)

ZWART IN REMBRANDTS TIJD: Het Museum Rembrandthuis heeft lesmateriaal ontwikkeld bij de expositie ‘Zwart in Rembrandts tijd’. Het was de bedoeling het lesmateriaal door middel van workshops in het museum aan te bieden, maar door het tijdelijk sluiten heeft het museum dit nu omgezet naar een online programma. De bijbehorende documenten: Rembrandts-buren en Docenteninstructie-Rembrandts-buren. Een link naar de site https://www.rembrandthuis.nl/thuis/